Afgelopen vrijdag was de Grote Kerk in Culemborg volgeladen tijdens de opening van de tentoonstelling Liefde in de vrijstad – Een Hooglied. Helemaal boven in de kerk vind je de installatie van Robin Kolleman en die laat je gegarandeerd niet ongeroerd.
Twee videoschermen tegenover elkaar waarop een man en een vrouw smachtend tegenover elkaar staan. Met de rug tegen de eeuwenoude muur van de klokkentoren van de Barbarakerk. Op de grond ertussen ligt een gipsen beeld van twee schedels. Niets meer en niets minder, maar je wordt er meteen wakker van.
De twee schedels vormen samen een hart. In Hooglied staat: ‘Sterk als de dood is de liefde’. Hier omvat het symbool van de liefde, het hart, het symbool van de dood, de schedels, in een krachtige vorm. Het geheel laat zien: Zelfs de dood kan de twee geliefden niet scheiden. Of, nog sterker:
‘…noch dood, noch leven, noch engelen, noch overheden, noch machten, noch tegenwoordige, noch toekomende dingen, noch hoogte, noch diepte, noch enig ander schepsel zal ons kunnen scheiden van de liefde Gods…’ (Romeinen 8:38)
Een zwaar bevochten levenswijsheid: de liefde die sterker is dan de dood.
De installatie is niet voor niets geplaatst in de klokkentoren van de eeuwenoude Grote of Barbarakerk, het hart van schedels precies onder de klokken. Laat ze maar luiden voor de liefde die alles overwint.
Onderweg naar de klokkentoren kom je nog een installatie tegen. Aanraken en aangeraakt worden, in lichamelijke en in geestelijke zin, is een wezenlijk onderdeel van ons menszijn. In het bijbelboek Hooglied zingen de bruid en bruidegom erover. Ze verlangen ernaar elkaar aan te raken, elkaar te ontdekken en het plezier te beleven van met en in elkaar geborgen te zijn.
Ik nodigde textielkunstenares Sonja Smalheer uit om een interactieve installatie te ontwerpen met aanraakbaarheid en aangeraakt worden als thema. Het liefst met lagen van zijde waar de bezoekers doorheen lopen zodat ze de koele zachtheid van de stof voelen.
Het resulteerde in het kunstwerk Eerste Liefde met onder andere verwijzingen naar een tuin. De installatie heeft een mysterieuze aantrekkingskracht. Afhankelijk van hoe het licht valt, de tijd van de dag en de beweging van de doeken blijft het geheel steeds veranderen. Je moet het eigenlijk echt zelf beleven. Dat geldt eigenlijk voor de hele tentoonstelling: Bezoekers worden uitgedaagd en uitgenodigd. Want als God liefde is: ‘Smaakt en ziet dat God goed is’.
***
Genoemde kunstwerken:
Robin Kolleman Don’t look back!, 2017; video installatie en Not even…, 2013; gipsen beeld (afbeeldingen: Robin Kolleman)
Sonja Smalheer, Eerste Liefde, 2018; beschilderde en bedrukte zuivere zijde (afbeelding: Sonja Smalheer)
***
Deze blog verscheen eerder, op 13 april 2018, op Lazarus.